Hoogbouw en Nul-op-de-meter kunnen combineren tot een nieuwe categorie. Project in Alkmaar laat zien dat het kan.

Pascal Holleman vertelt: “We hebben de renovatiecategorieën Hoogbouw en Nul-op-de-meter kunnen combineren tot een nieuwe categorie. Deze nieuwe kennis en ervaring kunnen we mooi gebruiken om de talloze andere flatgebouwen in Nederland te helpen verduurzamen."

Veertig partners

Gert Radder knikt: “Je praat bijvoorbeeld over gasloos maken, isoleren, zonnepanelen plaatsen en levensloopbestendig maken. Dat kunnen we allemaal, geen probleem. Maar al die taken grijpen op duizend-en-een manieren in elkaar. De meeste hiervan hebben Pascal en ik kunnen voorzien, maar in het dagelijkse werk loop je toch nog tegen onvoorziene uitdagingen aan. Technisch, praktisch, maar ook sociaal met de bewoners. Niet gek als je met een veertigtal verschillende bedrijven en hun specialisten samenwerkt. Je hebt elkaar hard nodig. Dat is bij dit project uitstekend gelukt. De Koelmalaan is een voorbeeldproject." 

Gasloos maken

Overstappen van koken op gas naar inductiekoken is met een beetje goede wil wel te doen. Maar waar haal je je warmte vandaan als je de cv-ketel vaarwel zegt? In Alkmaar komt het antwoord van de bio-energiecentrale van HVC (HuisVuilCentrale). Hier wordt onder meer afvalhout verwerkt tot bijvoorbeeld warmte voor een slordige 9.500 woningen en bedrijven in de buurt. Vlakbij de Koelmalaan flats ligt een flinke transportleiding die een mooi ‘aftappunt’ voor het warme water biedt. Daarvandaan heeft HVC een nieuwe distributieleiding naar de flats gemaakt tot in het nieuwe ketelhuis. Vervolgens konden de warmwaterleidingen getrokken worden naar de individuele woningen.

Zonnepanelen erop

De flats zijn begin jaren zestig gebouwd. Toen was de kolenkachel met de bijbehorende kolenkit nog gewoon. Ook de al schonere gaskachel die daarna kwam, maakte nog gebruik van de bestaande rookkanalen en schoorstenen op het dak. De centrale verwarming had echter zijn eigen rookgasafvoer, waardoor de meeste schoorstenen buiten dienst gesteld werden. De schoorstenen zijn nu verwijderd om ruimte te maken voor de zonnepanelen die op het dak geplaatst zijn. Iedere woning heeft een kabel naar het dak lopen en is aangesloten op eigen zonnepanelen. Die maken de bewoners veel minder afhankelijk van de openbare elektriciteitsvoorziening.

Isolatie aanbrengen

Gert vertelt: ”We moesten voor de verticale stijgleidingen doorvoeringen laten boren door de betonnen vloeren. Dan begint het gespecialiseerde boorbedrijf in het bovenste appartement en werkt loodrecht omlaag tot de begane grond. Maar de steigerbouw voor de isolatie van de buitenschil met veertien centimeter dikke tempexplaten en de vervanging van de oude kozijnen, werkt het liefst horizontaal. Dat gaat elkaar natuurlijk in de weg zitten en dus heb je voortdurend overleg om een goede samenwerking te garanderen. Verder moesten we goed afstemmen hoe we de isolatie waterdicht aan de dakrand zouden plaatsen, omdat de architect bepaalde wensen had voor de vormgeving van de dakrand. Met creatief denken en in goed overleg zijn we ook hier met elkaar naar tevredenheid van de opdrachtgever uitgekomen.”

Samen met bewoners

Ook met de bewoners was goede afstemming noodzakelijk. Zij moesten bijvoorbeeld per verticale boring thuis zijn. Ook bij het plaatsen van de HVC-warmtewisselaars, bij het verwijderen van de cv-ketel en bij het installeren van het systeem voor warmteterugwinning uit de ventilatielucht moesten de mensen uit Gert’s team in de woningen zijn. “Dan wil je niet dat de bewoner net in Torremolinos ofzo zit. Dat was niet gek geweest voor een project dat grotendeels in de zomermaanden liep en nu zo’n beetje klaar is”, aldus Gert. 



Lift installeren 

De twee flatgebouwen zijn vrijwel identiek. Bij de plaatsing van de nieuwe lift stuitten we op onverwachte problemen. De lift maakt de flats toegankelijk voor mensen die minder goed ter been zijn, waardoor de flats beter levensloopbestendig zijn geworden. Op de plek waar bij de ene flat de lift zou komen, bleek een grote warmtetransport leiding in de grond te liggen. Gert vertelt: ”Gelukkig kwamen we er net op tijd achter. Maar het gevolg was wel dat de liftkoker niet met de kopse kant aan de flat gebouwd kon worden, maar met de lange zijde. Dat betekende ook dat we een andere liftfabrikant moesten zoeken, omdat de lift een grotere deur nodig had. Anders paste er geen brancard in. Bij de andere flat konden we de liftkoker gewoon volgens plan plaatsen. Om dat probleem op te kunnen lossen, moet je in de samenwerking een beetje duwen en trekken, en geven en nemen. Zeg maar een beetje als verstandig touwtrekken.”



Touwtrekken?

Dan blijken we onverwacht tegenover een internationale hoofdscheidsrechter Touwtrekken te zitten. Gert is een autoriteit in deze wereld. Ook in deze teamsport blijkt samenwerking van doorslaggevend belang. De acht spelers van een team moeten tactisch doordachte afspraken hebben en die goed nakomen om het maximale rendement te behalen. Zelf een oud-speler van formaat, komt Gert met de Nederlandse teams op toernooien in heel Europa en zelfs in Japan en China. “Die zijn vaak sterk in de lichtere gewichtsklassen, terwijl de Nederlanders vaak heersen bij de zwaargewichten. Engelsen zitten er vaak tussenin. Vergis je niet, hè, touwtrekken zit in de wachtkamer om een Olympische sport te worden.”



Kennis delen

Ook werkvoorbereider Pascal Holleman kijkt met plezier terug op het Koelmalaan project. Veel dingen vroegen om maatwerkoplossingen. Een goed voorbeeld was het liftprobleem. “Ik kon hier terugvallen op de veertig jaar ervaring die Gert meebrengt. Hij deelde zijn kennis en kunde en dat was goud waard. Ik heb hopelijk met mijn kennis van structuur en plansystematiek het project goed op de rails kunnen zetten." 



Voorbeeldfunctie

Over het project zelf zegt Pascal: “De zeer goede isolatie, zonnepanelen voor individueel verbruik en stadsverwarming in combinatie met de verbeteringen op het gebied van comfort zoals het plaatsen van een lift en videofoon zijn een perfecte oplossing voor de ‘standaard’ jaren zestig/zeventig galerijflats met vier of vijf woonlagen die door heel Nederland staan.”